زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

وقایع کربلا در الحدائق الوردیه





کتاب الحدائق الوردیة فی مناقب الائمة الزیدیة اثر حمید بن احمد بن محمد محلی (۶۵۲ق) می‌باشد که در آن به گوشه‌ای از وقایع عاشورا اشاره شده است.


۱ - گزارش محتوا



محلی از علما و اندیشمندان زیدیه، در این اثر به تناسب بحث از امامانی که بر ضد حاکمان زمان خود، قیام مسلحانه کردهاند، نزدیک به پنجاه صفحه از این کتاب را به نقل مناقب، زندگی و قیام امام حسین (علیه‌السّلام) اختصاص داده است. او پس از بیان اخباری درباره ولادت، ویژگی‌ها، صفات و مناقب حضرت، به اختصار گزارشی از قیام ایشان بر اساس اخبار مشهور، آورده است. از گزارش‌های درخور توجه وی، تعیین سال ولادت حضرت علی اکبر است. این مؤلف، سال ولادت ایشان را، دو سال مانده به پایان خلافت عثمان، یعنی سال ۳۳ قمری دانسته است.
[۱] حمید بن احمد محلی، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۲۰۱.
این در حالی است که گزارش برخی از منابع متقدم، همانند مقاتل الطالبیین، تنها گویای به دنیا آمدن حضرت علی اکبر در روزگار خلافت عثمان است.

۲ - گزارش واقعه عاشورا



محلی در گزارش واقعه عاشورا بدون نام بردن از عمار دهنی، بخش عمده گزارش او را، از نامه فرستادن کوفیان نزد امام (علیه‌السّلام) تا پیشنهادهای سه‌گانه منسوب به حضرت، آورده است.
[۲] محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۱۹۷_ ۲۰۱.
او چند صفحه بعد نیز گزارش سخنان امام حسین (علیه‌السّلام) را با عمر سعد و سپاهش و نیز خطبه حضرت را در روز عاشورا پیش از آغاز جنگ تا آغاز حمله سپاه عمر سعد با تیراندازی وی، که در مقتل خوارزمی آمده، نقل کرده است.
[۵] محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۲۰۵_ ۲۰۷.
[۶] خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۸_ ۱۱، تحقیق محمد سماوی.
وی همچنین در ادامه، اسامی همه شهدای کربلا را که در واقع برگرفته از رساله فضیل بن زبیر دراین باره است، بدون اشاره به اینکه از وی گرفته، نقل کرده است.
[۷] محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۲۰۷_ ۲۱۲.
[۸] فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین»، ص۱۴۹_ ۱۵۷، تحقیق سید محمد حسینی جلالی، فصلنامه تراثنا، سال سوم، ش ۲.
از گزارش‌های دیگر وی، که قبلا در مقتل خوارزمی آمده، بیان حوادث پس از شهادت امام (علیه‌السّلام) از جمله بردن اسرای اهل بیت به کوفه و شام و احتجاجات آنان و در نهایت، بازگشتشان به مدینه، جریان زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) توسط جابر و عطیه عوفی و تخریب قبر حضرت، توسط متوکل است.
[۹] محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۲۱۳_ ۲۳۴.
[۱۰] خوارزمی، مقتل الحسین، تحقیق محمد سماوی، ج۲، ص۴۲.
وی همانند خوارزمی چند صفحه آخر این بخش از نگاشته خود را به نقل اشعار برخی از شاعران متقدم در رثای امام حسین (علیه‌السّلام) اختصاص داده است. در مجموع می‌توان گفت محلی در گزارش روز عاشورا و حوادث پس از شهادت امام، بسیار متاثر از کتاب مقتل الحسین خوارزمی است و از آن، بهره بسیار برده است.

۳ - پانویس


 
۱. حمید بن احمد محلی، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۲۰۱.
۲. محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۱۹۷_ ۲۰۱.
۳. طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۴۷ ۳۵۰.    
۴. طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۸۹ ۳۹۱.    
۵. محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۲۰۵_ ۲۰۷.
۶. خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۸_ ۱۱، تحقیق محمد سماوی.
۷. محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۲۰۷_ ۲۱۲.
۸. فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین»، ص۱۴۹_ ۱۵۷، تحقیق سید محمد حسینی جلالی، فصلنامه تراثنا، سال سوم، ش ۲.
۹. محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فی مناقب الائمة الزیدیه، ص۲۱۳_ ۲۳۴.
۱۰. خوارزمی، مقتل الحسین، تحقیق محمد سماوی، ج۲، ص۴۲.


۴ - منبع


پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۹۶_۹۷.






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.